Britanya'nın Fotoğrafik Aynası Martin Parr 73 Yaşında Yaşamını Yitirdi

Dünyaca ünlü İngiliz belgesel fotoğrafçısı Martin Parr, 6 Aralık 2025’te Bristol’daki evinde hayatını kaybetti. 73 yaşında yaşamını yitiren Parr’ın ölümünü, kurucusu olduğu Martin Parr Foundation yaptığı resmi açıklamayla duyurdu. Açıklamada, sanatçının uzun süredir devam eden sağlık sorunları nedeniyle tedavi gördüğü ve son günlerini ailesinin yanında geçirdiği belirtildi.

1952’de Surrey’de doğan Parr, çocukluğunda büyükbabasının fotoğraf merakı sayesinde bu alanla tanıştı. Manchester Polytechnic’de aldığı fotoğraf eğitimi, onu 1970’lerin sonunda İngiltere ve İrlanda’nın kırsal bölgelerini belgeleyen genç bir fotoğrafçıya dönüştürdü. 1980’lerin başında renkli fotoğrafa yönelmesi ise kariyerinin dönüm noktası oldu. Parlak tonlar, doğrudan flaş kullanımı ve gündelik yaşamı ironik bir gözle ele alan yaklaşımı, belgesel fotoğrafın geleneksel estetiğini sarsarak yeni bir anlatı dilinin doğmasına yol açtı.

Martin Parr Glenbeigh Yarışları. 'A Fair Day'den. Kerry Kontluğu. İrlanda. 1983

Parr, kariyeri boyunca tüketim kültürü, turizm, sınıf yapıları ve modern toplumun sıradan ritimleri üzerine yüzlerce seri üretti. “The Last Resort” ile İngiltere'nin işçi sınıfının tatil kültürünü; “Small World” ile küresel turizmin tektipleştiren yüzünü; “Common Sense” ile tüketim toplumunun renkli ama rahatsız edici imgelerini geniş kitlelere ulaştırdı. 100’ün üzerinde fotoğraf kitabı yayımlayan sanatçı, dünyanın önde gelen müze ve galerilerinde sergiler açtı ve belgesel fotoğrafın çağdaş yüzünü tanımlayan isimlerden biri haline geldi.

1994’te tam üye olduğu Magnum Photos’ta, 2013–2017 yılları arasında başkanlık görevini üstlendi. Bu süreçte fotoğraf kitaplarının ve arşiv çalışmalarının önemine vurgu yaptı; genç fotoğrafçılara alan açan projeler geliştirdi. 2017’de kurduğu Martin Parr Foundation ise hem kendi arşivini hem de Britanya fotoğraf tarihinde önemli yer tutan çalışmaları koruma ve erişime açma amacıyla faaliyet göstermeye devam ediyor.

Martin Parr Birinci Sınıf Menüsü. Titanik'in battığı gece birinci sınıfta servis edilen son yemek. Rayanne Evi. 2016

Parr’ın ölüm haberi, uluslararası sanat camiasında büyük yankı uyandırdı. Fotoğrafçılar, küratörler ve sanat kurumları, onun modern yaşamı mizah, ironi ve eleştirel bir mercekle belgeleme biçiminin, çağdaş fotoğrafçılık üzerinde silinmez bir etki bıraktığını vurguladı. Parr’ın fotoğrafları, yalnızca kendi döneminin toplumsal yapısını belgelemekle kalmadı; dünyanın tüketim alışkanlıklarını, sınıfsal dinamiklerini ve gündelik hayatın görünmeyen komiğini küresel bir perspektif üzerinden görünür kıldı.

Geride bıraktığı geniş arşiv, yüzlerce yayın ve onlarca sergiyle Martin Parr, belgesel fotoğraf tarihinde kendine özgü bir yer edindi. Sanat dünyası onu yalnızca güçlü bir gözlemci olarak değil, modern kültürün çelişkilerini renkli bir estetikle anlatmayı başaran bir hikâye anlatıcısı olarak hatırlayacak.

Kapak: Martin Parr, Gun Boat, Otoportre