Kültürle Kurulan Güven: Ortaklaşa Üç Yılı Tamamladı

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV), Avrupa Birliği desteği ve Marmara Belediyeler Birliği (MBB) işbirliğiyle yürüttüğü “Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı”, üç yıllık yolculuğunu 6 Kasım 2025’te Feriye’de düzenlenen “Adına Ortaklaşa Dedik” başlıklı etkinlikle tamamladı. Gün boyu süren oturumlar, bir film gösterimi ve müzik performanslarıyla zenginleşen kapanış, aynı zamanda İKSV’nin YouTube kanalından canlı yayımlandı. Etkinliğe Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu temsilcileri, farklı şehirlerden belediye başkanları, sanatçılar, sivil toplum temsilcileri ve kültür profesyonelleri yoğun ilgi gösterdi.

Açılış konuşmalarında, İKSV Genel Müdürü Görgün Taner, MBB Genel Sekreteri M. Cemil Arslan ve AB Türkiye Delegasyonu Başkan Yardımcısı Geçici Maslahatgüzar Jurgis Vilcinskas, Ortaklaşa’nın Türkiye’de yerelde güvene dayalı kültürel işbirlikleri geliştirmedeki önemine dikkat çekti. Taner bu üç yılı “verimli, şaşırtıcı ve duygu yüklü” sözleriyle tarif ederken, Arslan programın “ismini hakkıyla taşıdığını” ifade etti. Vilcinskas ise Ortaklaşa’yı “insanları, şehirleri ve kıtaları birbirine bağlayan bir kültür köprüsü” olarak tanımladı ve programın Avrupa’da daha da güçleneceğini belirtti.

Kapanış etkinliğinin ilk oturumunda İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece, programın üç yıllık etkilerini kapsamlı verilerle aktardı. Buna göre Ortaklaşa, 13 projeye toplam 1,3 milyon avro hibe sağladı; 44 kültür-sanat profesyoneli istihdam edildi. Altı kültür-sanat mekânı dönüştürüldü, yirmi iki mekân yeniden kültür-sanat faaliyetlerine açıldı. Projeler kapsamında 16 çalıştay düzenlendi; 6 kültür politikası belgesi, 6 protokol, 4 kitap, bir rehber ve bir araştırma raporu yayımlandı. Festivaller, sergiler, bienaller, konserler ve şenliklerle 5.000’i çocuk yaklaşık 50.000 kişi kültür-sanat aracılığıyla bir araya geldi. Ece, Ortaklaşa’nın “kültür-sanat alanında adil, katılımcı ve kapsayıcı bir işbirliği modelinin mümkün olduğunu gösterdiğini” vurguladı.

Etkinlikte ayrıca Prof. Dr. Füsun Üstel’in kaleme aldığı “Adil Kültürel İşbirliği İçin Yol Haritası” başlıklı politika metni ele alındı. Doç. Dr. Erdem Çolak moderatörlüğündeki söyleşide, kültür-sanat alanında erişim, katılım ve kapsayıcılık ilkelerinin işbirliği modellerine nasıl yansıyabileceği tartışıldı. Politika metni, belediyelerde STK işbirliği dairesi kurulması, yerel yönetimlerin STK’lara mekân tahsisi konusunda kolaylaştırıcı düzenlemeler yapması gibi öneriler sunuyor ve kültürel adaletin, diyalog ve ortak üretime dayalı ilişkilerle mümkün olabileceğini vurguluyor.

Öğleden sonraki bölümde Adıyaman Belediye Başkanı Abdurrahman Tutdere, Borçka Belediye Başkanı Ercan Orhan ve Merzifon Belediye Başkanı Alp Kargı, Ortaklaşa kapsamında edindikleri yerel deneyimleri paylaştı. Adıyaman’daki Perre Çocuk ve Kent Bienali, Borçka’daki Demir Elma Festivali ve Merzifon’daki Motorhane Kültür Ağı projeleri, kültür-sanatın kent yaşamını dönüştürücü etkisine örnek olarak aktarıldı. Başkanlar, “kalkınmanın yerelden başladığını” ve Ortaklaşa’nın belediyeler ile sivil toplumun güven temelinde işbirliği yapabileceğini gösterdiğini dile getirdi.

Etkinliğin ikinci bölümünde, Ortaklaşa Hibe Programı kapsamında desteklenen 13 projenin temsilcileri sahne alarak projelerini anlattı. Farklı coğrafyalardan gelen ekiplerin paylaşımları, Türkiye’de kültür-sanat odaklı adil işbirliklerinin çeşitliliğini gözler önüne serdi. Bölümün sonunda Gola Derneği ekibi katılımcılarla birlikte şarkılar seslendirdi. Günün devamında yönetmenliğini Vuslat Karan ve Burcu Melekoğlu’nun yaptığı “Adına Ortaklaşa Dedik” filmi gösterildi.

Programın geleceğine dair en önemli duyuru ise Ortaklaşa’nın 2026–2028 yıllarını kapsayacak ikinci döneminin Ocak 2026’da başlayacağı oldu. Yeni dönemde Avrupa’nın kültür politikaları alanındaki en etkili ağlarından Culture Action Europe da ortak olarak yer alacak. Böylece Ortaklaşa’nın Türkiye’de yerelde kurduğu işbirliği modeli, Avrupa ölçeğinde yeni bağlantıların kurulmasına zemin hazırlayacak. Culture Action Europe Genel Direktörü Natalie Giorgadze, Ortaklaşa’nın Avrupa kültür ağlarıyla etkileşime geçmesinin önemini vurguladı.

Günün finali Salon İKSV’de düzenlenen buluşmayla yapıldı. Oyuncu Yiğit Özşener, Ortaklaşa’nın “imkânsızı mümkün kılan bir ortak üretim deneyimi” yarattığını söyledi. Hatay Akademi Orkestrası’nın özel konseri ve ardından Asu Maro ile Görgün Taner’in DJ setleriyle gece coşkuyla tamamlandı.

Ortaklaşa, 2023–2025 yılları arasında yürüttüğü faaliyetlerle Türkiye’de kültür-sanat alanında sivil toplum kuruluşları ve belediyeler arasında adil, kapsayıcı ve dönüştürücü bir işbirliğinin mümkün olduğunu ortaya koyan güçlü bir model sundu. Programın Öğrenme, Diyalog ve Hibe bileşenlerinden beslenen kapsamlı çalışmaları, yerel kültür politikalarına yön verecek değerli bir birikim oluşturdu ve önümüzdeki yıllarda bu birikimin Avrupa ölçeğinde yeni ortaklıklara dönüşmesi hedefleniyor.