Performans Sanatında Farklı Bir İmza İHTİYAÇ: SEN | Yazan Begüm Erginbay

Performans sanatı konusunda farklı işlere imza atan Performistanbul yepyeni bir deneyim süreci ile karşımızda.

16 Şubat-16 Mart tarihleri arasında 10 Performistanbul sanatçısı İHTİYAÇ: SEN başlığı altında 28 gün boyunca aralıksız devam edecek canlı bir süreç sunuyor.
Küratörlüğünü Simge Burhanoğlu’nun yaptığı bu süreçte performans sanatçıları izleyicilerle birlikte insanlığa dair birçok soruya yanıt arıyor.
Hem sürecin ilk dakikalarına dahil olma hem de Küratör Simge Burhanoğlu ile sohbet etme fırsatı buldum. Birkaç performansa dair ilk izlenimleri, duygularımı ve çıkarımları paylaşacağım ama herkesin bambaşka bir deneyim yaşayacağını ve kafasında çok farklı sorularla ayrılacağını temin ederim.

[[Video:https://data.arttv.com.tr/ekav/temp/mp4/2018/2/26/3519.mp4


Süreç olarak adlandırılıyor çünkü bir performans sanatı sergilenmesinden öte bir deney veya deneyim süreci olarak değerlendiriliyor. Sürecin nasıl sonuçlanacağını hep birlikte izleyip göreceğiz çünkü henüz ortada tamamlanmış bir iş yok. Hepsi izleyici ile birlikte aktif hale gelen işler. İzleyicilerin işler ile vakit geçirmesi, etkileşime girmesi gerekiyor. Bu yüzden başlık “İHTİYAÇ: SEN” yani izleyici.
Süreç Galata’da henüz inşaatı tamamlanmamış bir binada gerçekleştiriliyor. Mekâna girişler Biletix üzerinden alabileceğiniz biletler ile sağlanıyor. Biletlerden elde edilen tüm gelir 2018 yılının sonunda bu binada hayata geçirilmesi planlanan Performistanbul Canlı Araştırma Alanı’nın kütüphanesi için kullanılacak. Haftalık veya 28 günlük bir bilet karşılığında alacağınız bileklik sayesinde mekânda gece-gündüz istediğiniz kadar vakit geçirebilirsiniz. Süreç boyunca kapılar 7/24 ziyarete açık olacak.

AslieMk Tayy-ı Mekan ve Bast-ı Zama

Mekana girerken izleyiciler verilen ufak keselere telefonlarını koyup ağzını kapatıyor. İçeride telefon kullanmak ve fotoğraf çekmek yasak. (Bu yüzden bu yazıda kullanılan fotoğraflar Performistanbul’a ait.) Etkileşim esnasında telefonlar dikkatimizi dağıttığı için böyle bir yönteme başvurmuşlar.
İçeri girdikten sonra merdivenleri çıkınca kendinizi boş bir odada buluyorsunuz. Sonrasında bir çift gözün pencerenin öteki tarafından içeriye doğru baktığını fark ediyorsunuz. Hissettiğim ilk şey korku ve endişe oldu. Önce kendimin orada ne kadar güvende olduğunu düşündüm. Sonra sanatçının güvenliğinden endişe ettim. Binanın dış kısmında tahta bir düzeneğin üzerinde duruyor. Neyse ki tüm güvenlik önlemlerinin alındığını öğrendim. Küratör Simge Burhanoğlu bu noktada performans küratörlüğünün farkına değiniyor. Sanatçının performansını tamamlayabilmesi için gerekli koşulları süreç boyunca sağlaması gerektiği için o da performansta aktif bir rol oynuyor. 7/24 orada kalan sanatçıların güvenliklerinden kişisel ihtiyaçlarına kadar ilgilenilmesi gereken birçok nokta var.


Gülhatun Yıldırım, İçeride

Bir üst katta tül perdeyi aralayıp ayakkabılarınızı çıkardıktan sonra bembeyaz bir odaya giriyorsunuz. Dönen bir platformun üzerinde sanatçı elindeki kâğıtlarda yazılanları okuyor. Hepsinin başlığı aynı: Ne İstiyorsun? Devamında ise izleyicilerin yazdıkları istekler yer alıyor. Ben de bir kâğıt alıp istediklerimi yazdım sonra platformun arkasındaki kutuya attım. Benim cevabım yani isteklerim uzun bir listeden oluşuyordu. Siz de bu soruya istediğiniz gibi cevap verebilirsiniz ya da sanatçının ağzından başkalarının isteklerine kulak verebilirsiniz.


Ekin Bernay, Ne İstiyorsun

Çatı katındaki odada ise sanatçı yüzünde bir tebessüm ile sizi bekliyor. Hiç konuşmuyor. Duvara bir not bırakmış. 28 gün boyunca biri gelip onu elleriyle beslemediği sürece yemek yemeyecek. Sanatçı bütün yemek yeme eylemini izleyicilere bırakıyor. Birinin size muhtaç olduğunu bilerek vicdanınız rahat bir şekilde odadan ayrılmak pek mümkün olmuyor.


İ. Ata Doğruel, Tevazu

Bodrum katına indiğinizde rastgele bir kaset seçip karanlık odaya girerek gönlünüzce dans edebilirsiniz. Odada tamamen yalnızsınız. Yaşadığımız dünyanın getirdiği paranoya yüzünden içeride kameralar olduğundan şüphe edebilirsiniz ama merak etmeyin. Küratör Simge Burhanoğlu kamera olmadığını teyit etti. Kimsenin sizi izlemeyeceğini ve yargılamayacağını bilerek dans etmek başlangıçta çok zevkli geliyor. Sonra aslında günlük yaşantıda ne kadar baskılandığınızı fark ediyorsunuz.


Selin Kocagöncü, Tek Kişilik Dans Partisi

Adı üzerinde bu bir süreç. Bir kere değil birkaç kere ziyaret edilmesi ve deneyimlenmesi gerekiyor. Hangi noktaya gelindiğini ve sonucu görebilmek adına özellikle son gün kesinlikle gidilmeli. Simge Burhanoğlu süreç kelimesini tercih etmelerinin bir diğer nedenin de daha anlaşılabilir olmak olduğunu belirtiyor. Toplumda herkesin anlayabileceği ve çekinmeden bir parçası olmak isteyebileceği bir iş ortaya koymak istemişler.


Ekin Bernay, Ne İstiyorsun?

Sürecin adı İHTİYAÇ:SEN çünkü işler işlerin aktif hale gelmesi izleyicilere ihtiyacı var. Öteki taraftan bu süreç izleyicinin de ihtiyaçlarına karşılık veriyor. Özellikle yaşadığımız zaman ve toplum bizi sorgulamayan bireyler haline getirdi. Anlamsız çabalar ve gereksiz uğraşlar peşinde koşarken kim olduğumuzu ve ne için yaşadığımızı unuttuk. Biraz bunları kenara bırakmak için siz de bu sürece dahil olup kendinizi sorgulayabilirsiniz. Bazı cevaplar bulabilirsiniz.


Ebru Sargın L., Dördüncü Duvar

Yazı: Begüm Erginbay
Fotoğraflar: Kayhan Kaygusuz
(Performistanbul'un İzniyle)