Sanat Eserinin Pasaportu: EPİVERON | ARTtvNews
Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği, haftasonunda düzenlediği bir toplantıyla EPİVERON ismi verilen bir belgeyi, kamuoyunun dikkatine sundu. Sanatçılar tarafından büyük bir heyecanla karşılanan bu belge üzerine UPSD Başkanı Bedri Baykam, sanatçı BUBİ ve Ekrem Kahraman ile konuştuk.
EPİVERON’u Olmayan Sanat Eseri Almayın
EPİVERON’un kelime anlamı nedir? Bu belge hangi şartlarda geçerli?
Bedri Baykam: Eser Piyasaya Veriliş Onayı, kelimelerinin başlangıç harflerinden oluşuyor. Bu bir çıkış yolu önerisi. Dolaşımda olan her eserin bir kimliğe, pasaporta ihtiyacı var. Eser kayboldu denmesi veya değerini düşürmek gibi o sanat eserine zarar verilmemesi için bu belge üretildi. Sadece müzayedeler için değil, aynı zamanda konsinye bırakılan eserler, dolaşımda olan eserler için de geçerli. Bubi ve Bedri Baykam
Sanatçıların en büyük sorunu müzayedeler. Bu, sanatçının kendisini müzayedelerden koruması adına bir belge diyebilir miyiz?
Bedri Baykam: Müzayedeler, o andaki topluluk içinde kaç lira vermek isteyen varsa, o eserin sanki piyasa rayiç bedeli oymuş gibi bir hava yaratıyorlar. Sanatçının eserinin fiyatı rayicinin altında müzayedeye girerse, bu sadece sanatçıya zarar vermez. Sanatçı, eseri satan, sattıran ve Türk sanatı kaybediyor. Bu, Türk çağdaş sanatı gibi gelişmeye çalışan bir ortamda büyük güvensizlikler yaratıyor. Herkese zararı olan bir duruma SON diyecek bir belge. Koleksiyonere diyoruz ki, EPİVERON’u olmayan sanat eseri almayın müzayedelerden.
Bu bir yasal gereklilik mi?
Bedri Baykam: Henüz değil ama etik ve manevi baskıyla, koleksiyonerlere bu bilinci basın ve sosyal medya yoluyla duyuracağız.
Sanatçılar, EPİVERON’a nasıl ulaşacak? Geçerliliği için ne dersiniz?
Bedri Baykam: Belgeyi, UPSD web sayfasından indirebilirler. Kiminle karşılıklı imzalarlarsa, o anda geçerliği başlayacak.
Geçmişe dönük olarak da, sanatçılar faydalanabilir mi?
Bedri Baykam: 2019 bir milat ama eski konsinyeler için de bu belgeden, karşılıklı ve dürüstçe iş yapan herkes faydalanabilir.
Sanatçılardan Destek
Bubi
Yıllardır müzyadelere karşı duruşunuzu en iyi bilenlerdenim. EPİVERON üzerine ne söylemek istersiniz?
BUBİ: Bu konuda yaklaşık 10 yıldır çalışıyorum. Daha önce özellikle iki satış arasında, yani sanatçının ilk sattığından sonra, satın alanın bir daha piyasada bu eseri satması arasındaki fark üzerinden sanatçının, vefat ettiyse de mirasçılarının kanunla belirlenmiş hakkı için epey mücadele ettim. Bu toplantının sanatçılara, koleksiyonerlere ve özellikle de aracılara çok faydalı olacağına inanıyorum.
Ekrem Kahraman
EPİVERON sanatçının haklarını koruyabilecek mi sizce?
Ekrem Kahraman: 1995’te UPSD yönetim kurulundaydım. O zamanda galericilerin karşısına beni sanatçı temsilcisi olarak çıkardılar ve galericiler beni tehdit etti. Çünkü bazı sanatçıların önününe önemli bağlayıcı kararlar dayatmışlardı. Bir tasarı hazırladım. Galericiler buna karşı çıkmıştı. Görüyorum ki hala galericiler de, biz de aynı pozisyondayız. Bugün Türkiye öyle bir sürece giriyor ki, bu bağlantıyı yapmadan olmaz. Başlangıçta ciddiye almadım, sonra ilgili arkadaşlarıma, bunun bir çok önemli bir girişim olduğunu söyledim. Haklar ihlal ediliyor, taraflar ciddiye alınmıyor. İşçi, sendika, patron ilişkisinde de böyle, siyasi ortamda da böyle.
Toplantıda çok fazla galerici yok. Bu, onların da sorunu değil mi?
Ekrem Kahraman: Galericilerin çoğu, kendi hukuklarını, sistemlerini savunan bir niyete ve bakış açısına sahip değiller ne yazık ki. Bu sefer en azından galericiler tehdit etmeyip, doğrusunuz ya diyorlar. Bu da önemli bir zemindir.
Röportajlar: Pınar Saraçoğlu